Materia z której jesteśmy zbudowani – wszystkie atomy, planety, gwiazdy i galaktyki – stanowi niecałe 5% Wszechświata. Z czego zbudowana jest więc reszta? Tak naprawdę to… nie wiemy. Dlatego pozostałe składniki Wszechświata nazwaliśmy ciemną materią i ciemną energią.
Reaktor MARIA to wizytówka naszego instytutu - najbardziej znane i najcenniejsze urządzenie w NCBJ służące do badań i produkcji radioizotopów. O jego budowie, działaniu, pożytkach i perspektywach opowie Dyrektor Departamentu Eksploatacji Obiektów Jądrowych, a więc człowiek najlepiej zorientowany.
Lasery na swobodnych elektronach to nowoczesne źródła promieniowania synchrotronowego o unikalnych właściwościach. Dzięki temu stanowią one potężne narzędzie badawcze nie tylko dla fizyków, ale także m.in. dla biologów, chemików i inżynierów materiałowych. Podstawą lasera jest akcelerator elektronów, które - po rozpędzeniu - promieniują przemierzając obszary ze specjalnie uformowanym polem magnetycznym. Pierwsze takie urządzenie w Polsce - laser PolFEL jest budowane w NCBJ.
Pierwszy reaktor jądrowy uruchomiono 77 lat temu. Było to 37 lat po sformułowaniu słynnego wzoru E=mc^2, który początkowo wydawał się zupełnie abstrakcyjnym i bezużytecznym wzorem. Obecnie działa na świecie prawie 450 reaktorów i budowane są nowe. O tym jak one działają, co w nich jest proste, a co skomplikowane, dowiecie się Państwo na zapowiadanym wykładzie.
O tym skąd wziął się słynny wzór Einsteina E=mc^2 opowiadał kilka lat temu prof. Krzysztof Meissner na jednym z wykładów poprzedniego cyklu popularnego. (Nagranie można obejrzeć w serwisie vimeo, a link znajduje się na naszej stronie www.) Ja, w trakcie zapowiadanego wykładu, będę chciał w możliwie najprostszy sposób wytłumaczyć Państwu jakie są praktyczne konsekwencje tego wzoru - te w miarę oczywiste i te, których zwykle sobie nie uświadamiamy.
Warto przypomnieć, że akceleratory są urządzeniami, dzięki którym wielu naszych naukowców może prowadzić swoje badania. Akceleratory medyczne i przemysłowe konstruujemy i budujemy w naszym instytucie. Trwające w Świerku trzy duże inwestycje związane są z budową nowych akceleratorów na potrzeby badań w wielu obszarach nauki i techniki oraz do produkcji radioizotopów.
