„Naukowe” drapieżnictwo — nie daj się złapać!

Ty­tu­ło­we „na­uko­we” dra­pież­nic­two to wa­chlarz nie­etycz­nych prak­tyk wy­daw­ni­czych, po­wsta­łych z naduży­cia mo­de­lu otwarte­go do­stę­pu do pu­bli­ka­cji na­uko­wych. W li­te­ra­tu­rze an­giel­sko­ję­zycz­nej zja­wi­sko naj­czę­ściej okre­śla­ne jest ter­mi­nem „pre­da­to­ry pu­bli­shing” [1]. Głów­nym ce­lem or­ga­ni­za­to­rów te­go pro­ce­de­ru jest uzy­ska­nie ko­rzy­ści fi­nan­so­wych w za­mian za wąt­pli­wej ja­ko­ści usłu­gi, rze­ko­mo speł­nia­ją­ce wy­so­kie stan­dar­dy we­ry­fi­ka­cji ja­ko­ści prac na­uko­wych. Z ko­lei ko­rzy­sta­ją­cy z tych usług li­czą na szyb­ki i ła­twy roz­wój wła­snych ka­rier na­uko­wych. Pier­wot­nie, czy­li za­le­d­wie kil­ka lat te­mu, dra­pież­nic­two by­ło mar­gi­ne­sem ży­cia na­uko­wego. Obec­nie ma­my już nie­ste­ty do czy­nie­nia z bar­dzo dy­na­micz­nym prze­my­słem. Licz­ba pseudona­uko­wych cza­so­pism li­czo­na jest w ty­sią­cach, a licz­ba pu­bli­ko­wa­nych w nich rok rocz­nie ar­ty­ku­łów w set­kach ty­się­cy [2]. Rów­no­le­gle pręż­nie roz­wi­ja­ją się bi­zne­sy sio­strza­ne – no­wa­tor­skie, „wy­so­kiej ja­ko­ści” wskaź­ni­ki bi­blio­me­trycz­ne, „wy­so­kiej ran­gi” mię­dzy­na­ro­do­we kon­fe­ren­cje „na­uko­we”, wy­daw­nic­twa książ­ko­we, itp. Zja­wi­sko, co­kol­wiek gro­te­sko­we, jest re­al­nym za­gro­że­niem, któ­rego ofia­rą, na róż­ne spo­so­by, mo­że paść każ­dy. Szcze­gól­nie do­ty­czy to osób mło­dych, sto­ją­cych do­pie­ro na pro­gu ka­rie­ry na­uko­wej. W mo­im wy­stą­pie­niu chciał­bym i) przy­bli­żyć zja­wi­sko, je­go ge­ne­zę, dy­na­mi­kę, roz­mia­ry i ro­dza­je za­gro­żeń ii) ostrzec przed groź­ny­mi kon­se­kwen­cja­mi te­go pro­ce­de­ru w ska­li po­je­dyn­czych ofiar, in­sty­tu­cji na­uko­wych a na­wet ca­łe­go spo­łe­czeń­stwa iii) prze­ka­zać kon­kret­ną, pod­sta­wo­wą wie­dzę nt. spo­so­bów prze­ciw­dzia­ła­nia i obro­ny. Z pew­no­ścią nie uda mi się wy­czer­pać te­ma­tu (zja­wi­sko jest zbyt dy­na­micz­ne i zróż­ni­co­wa­ne) mam jed­nak na­dzie­ję, że wy­stą­pie­nie bę­dzie war­to­ścio­we nie tyl­ko dla osób, któ­re jesz­cze nie ze­tknę­ły się z tą pro­ble­ma­ty­ką.

Kon­wer­sa­to­rium od­bę­dzie się w bu­dyn­ku Par­ku Nau­ko­wo-Tech­no­lo­gicz­ne­go w sa­li 208 (EWA) . Za­in­te­re­so­wa­nych spo­za te­re­nu Świer­ka in­for­mu­je­my, że do Świer­ka moż­na do­je­chać au­to­bu­sem pra­cow­ni­czym, od­cho­dzą­cym o godz. 10.25 (Ho­ża 69, bra­ma wjaz­do­wa) .

Prof. dr hab. Lu­dwik Do­brzyń­ski